Në nivel kombëtar, Partia Socialiste ka fituar 83 mandate në Kuvend kundrejt 50 të fituara nga PD dhe ASHM, duke siguruar një shumicë të konsiderueshme që i mundëson miratimin e ligjeve që kërkojnë një shumicë të cilësuar prej tri të pestave të të gjithë anëtarëve të Kuvendit.
Sipas nenit 81 të Kushtetutës së Shqipërisë, këto janë ligjet që kërkojnë miratim me tri të pestat e të gjithë deputetëve (84 vota nga 140 deputetë):
- Ligjet për organizimin dhe funksionimin e institucioneve të parashikuara nga Kushtetuta
- Ligji për shtetësinë
- Ligji për zgjedhjet e përgjithshme dhe vendore
- Ligji për referendumet
- Kodet (penal, civil, etj.)
- Ligji për gjendjen e jashtëzakonshme
- Ligji për statusin e funksionarëve publikë
- Ligji për amnistinë
- Ligji për ndarjen administrative të Republikës
Me këtë shumicë, PS ka mundësinë të miratojë këto ligje pa nevojën e mbështetjes së opozitës, duke ndikuar ndjeshëm në drejtimin dhe reformimin e politikave të ardhshme të vendit. Gjithsesi për të arritur 84 ende i duhet një mandat dhe kjo votë mbetet të shihet nëse do të jetë nga PD, PSD, Mundësia, Shqipëria Bëhet apo Lëvizja Bashkë.
Ligjet që kërkojnë 3/5 janë edhe ato që Prekin Reformën në Drejtësi përfshi SPAK – GJKKO e jo vetëm!
A mund të bëhet Shqipëria republikë presidenciale?
Për të kaluar nga një republikë parlamentare në një republikë presidenciale, duhet të realizohen ndryshime të thella kushtetuese. Forma e qeverisjes është e sanksionuar në Kushtetutë dhe nuk mund të ndryshohet pa respektuar procedura të rrepta.
1. Propozimi i ndryshimeve kushtetuese
Nisma për ndryshim të Kushtetutës mund të ndërmerret nga:
- Të paktën 1/5 e deputetëve të Kuvendit
- Presidenti i Republikës
- Këshilli i Ministrave
2. Hartimi i reformës kushtetuese
Kjo do të kërkonte një projekt të gjerë, që përfshin:
- Përcaktimin e qartë të kompetencave të Presidentit si kreu i ekzekutivit
- Riorganizimin e Kuvendit dhe mënyrës së funksionimit të tij
- Krijimin e mekanizmave të rinj të kontrollit dhe balancës midis pushteteve
3. Miratimi në Kuvend
Sipas nenit 177 të Kushtetutës, për ndryshime të tilla kërkohet:
- Miratimi me të paktën dy të tretat e të gjithë anëtarëve të Kuvendit (minimumi 94 deputetë)
Neni 177 dhe Parashikimet e tij
PJESA E SHTATËMBËDHJETË
RISHIKIMI I KUSHTETUTËS
Neni 177
- Nisma për rishikimin e Kushtetutës mund të ndërmerret nga jo më pak se një
e pesta e anëtarëve të Kuvendit. - Asnjë rishikim i Kushtetutës nuk mund të ndërmerret gjatë kohës kur janë
vendosur masat e jashtëzakonshme. - Projekti miratohet nga jo më pak se dy të tretat e të gjithë anëtarëve të
Kuvendit. - Kuvendi mund të vendosë, me dy të tretat e të gjithë anëtarëve të tij, që
projektamendamentet kushtetuese të votohen me referendum. Projektligji për
rishikimin e Kushtetutës hyn në fuqi pas ratifikimit me referendum, i cili bëhet jo më
vonë se 60 ditë nga miratimi i tij në Kuvend. - Amendamenti kushtetues i miratuar i nënshtrohet referendumit, kur këtë e
kërkon një e pesta e të gjithë anëtarëve të Kuvendit. - Presidenti i Republikës nuk ka të drejtë ta kthejë për rishqyrtim ligjin e
miratuar nga Kuvendi për rishikimin e Kushtetutës. - Ligji i miratuar në referendum shpallet nga Presidenti i Republikës dhe hyn në
fuqi në datën e parashikuar në këtë ligj. - Rishikimi i Kushtetutës për të njëjtën çështje nuk mund të bëhet përpara se të
ketë kaluar një vit nga dita e rrëzimit të projektligjit në Kuvend dhe jo më përpara se
të kenë kaluar 3 vjet nga dita e rrëzimit të tij në referendum.
4. Ligjet zbatuese
Pas miratimit të ndryshimeve kushtetuese, duhet të miratohen një sërë ligjesh të reja organike që lidhen me:
- Sistemin zgjedhor
- Organizimin e qeverisë
- Funksionimin e gjyqësorit
- Roli i parlamentit dhe i presidentit
Shembull krahasues: SHBA
Në një republikë presidenciale, si në Shtetet e Bashkuara të Amerikës:
- Presidenti zgjidhet drejtpërdrejt nga populli
- Ai është njëkohësisht kreu i shtetit dhe kreu i qeverisë
- Parlamenti nuk e shkarkon dot për arsye politike, përveçse në rastet e shkeljes së rëndë të Kushtetutës (impeachment)
Sfidat dhe pasojat e një ndryshimi të tillë
Kalimi në republikë presidenciale do të kishte pasoja të mëdha politike dhe institucionale:
- Kërkon konsensus të gjerë ndërpartiak dhe shoqëror
- Ndryshon balancat tradicionale të pushteteve
- Rrezikon centralizimin e pushtetit nëse nuk ndërtohen mekanizma të fortë kontrolli dhe transparence
PS me 1 votë mangët për ligje me tre të pestat – a do të synojë ndryshimin e sistemit në republike presidenciale? Në kushtet kur PS ka mundësinë për të miratuar ligje me tre të pestat, pyetja që ngrihet është: a do të ndërmarrë ndonjë nismë për 2/3 e votave 94 të tilla për ndryshim të sistemit?
Për momentin nuk ka sinjale zyrtare, por diskutimet mbi këtë çështje mund të intensifikohen në muajt në vijim pas qeverisë RAMA 4 dhe zhvillimeve të pritshme.
Lexo më shumë
